Historia Erdmannsdorf-Zillerthal, Zillerthal, Mysłakowice 1300-2006 r. w datach. Emil Pyzik Częśc 1

Materiał zgromadził Emil Pyzik 2006 r.

Historia Erdmannsdorf/Mysłakowice 1300 - 2006.

1300 W tym roku prawdopodobnie założono wieś Erdmannsdorf ( Mysłakowice ).

1305 W księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego, pierwszy raz wymieniono
nazwę wsi Erdmannsdorf.

1340 Przy sporządzaniu pewnego dokumentu Johannes von Ertmansdorf został
wymieniony jako świadek.

1366 W Mysłakowicach istniało sołectwo które należało do Nitschena, posiadał on również folwark w Łomnicy.

1385 W piśmie sporządzonym w dzień zapustny w Kamiennej Górze, pojawiła się
wzmianka o dobrach lennych w Mysłakowicach.

1410 Wieś była własnością rodziny Stange, która posiadała też Staniszów.
Członkowie tej rodziny należeli do niemieckich osadników. Brali udział w
bitwie z Tatarami pod Legnicą w 1241 roku i za zasługi doznali honoru noszenia w herbie rodowym tatarskiej czapy. W dokumencie dotyczącym porównania spadkowego, wymieniono nazwę Erdmannsdorf. Z tego pisma dowiadujemy się, że Henryk Stange z braćmi miał ugodę dotyczącą młyna w Środkowych Mysłakowicach.

1419/34 Na terenie Śląska toczyły się wojny husyckie. Mysłakowice, podobnie jak
ludność całej Kotliny wiele wycierpiały z tego powodu. Często opuszczali swoje
domostwa by schronić się w okolicznych zamkach i warowniach.

1491 Właścicielem Dóbr Górnych Mysłakowic został Henryk Phol, który kupił je
od Nickela Stange.

1495 Wieś podzielona była na trzy części: Dobra Dolne – koło porcelany, Dobra
Środkowe – koło pałacu, Dobra Górne – górna część ul. Wojska Polskiego.

1507 Dobra Dolne należały do Kunza Stange, który sprzedał je Hansowi von Zedlitz

1526 Habsburgowie przejmują koronę czeską wraz ze Śląskiem.

1527 Katolicka parafia w Łomnicy do której należała również ludność z Mysłakowic, straciła kościół na rzecz ewangelików. Do Łomnicy sprowadzony został luterański kaznodzieja który obsługiwał wiernych z obu wsi.

1550 W dokumentach pojawiła się nazwa Dobra Środkowe należące do Albrechta i Ditricha Stange, do nich również należały Dobra Górne.

1558 Od Hansa von Zedlitz Dobra Dolne przejął jego syn Adam von Zedlitz.

1566 Właścicielem Dóbr Górnych został Christoph von Zedlitz, który odkupił od
Adama Dobra Dolne.

1577 Dobra Środkowe od rodziny Stange odkupił von Zedlitz.

1587 Dobra Środkowe sprzedano Georgowi von Reibnitz z Miłkowa.

1593 Od Georga Dobra te odkupił Henryk von Reibnitz z Bukowca.

1594 Właścicielem Dóbr Górnych został Georg von Zedlitz.

1595 Dobra Dolne po Christophie odziedziczył młodszy brat Nickel von Zedlitz.

1618/48 W Europie trwała wojna 30 – letnia katolicko – ewangelicka, która zniszczyła doszczętnie Dolny Śląsk. Wojska cesarza austriackiego siłą wymuszały na mieszkańcach zdobytych miast, przejście na katolicyzm, zaś wojska szwedzkie łupiły kościoły katolickie.

1638 Od Georga von Zedlitza, Dobra Górne odkupił jego brat Albrecht von Zedlitz a Dolne kupił Fridrich von Reibnitz.

1648/54 Po zakończeniu wojny religijnej, na Śląsku odebrano 656 kościołów luteranom i usunięto 500 pastorów. Po 127 latach tj. 15 lutego 1654 r. kościół
katolicki w Łomnicy ponownie wrócił do katolików, mimo że byli oni w zdecydowanej mniejszości np. w Mysłakowicach było ich tylko 15 %. W tym samym roku swoje świątynie odzyskali katolicy z Miłkowa, Karpnik, Sosnówki i Bukowca. Podczas oddawania kościołów często dochodziło do rozruchów lokalnych takich jak np. w Miłkowie. Nowa sytuacja nie była łatwa tak dla katolików jak i ewangelików, którzy zmuszeni zostali do odbywania dalekich wędrówek do kościołów granicznych i ucieczkowych wznoszonych przez wypędzonych luteran na terenie księstw w których znaleźli schronienie. Kościoły ucieczkowe były liczniejsze, jednak oddalone od Karkonoszy. Większość innowierców zmuszona została do odprawiania nabożeństw w konspiracji w okolicznych lasach, miejscach trudno dostępnych. Do dzisiaj na mapach można znaleźć miejsca które katolicy nazwali np. Diabelska Ambona – skała nad Górnym Bukowcem czy Czartowiec – skała na zboczu Grabowca nad Górną Sosnówką. Podobnych skałek, często otoczonych żelazną poręczą, w naszej okolicy jest jeszcze wiele.

1648 Zawarty pokój westfalski, wymusił na cesarzu zgodę na budowę 3 kościołów ewangelickich na Dolnym Śląsku tzw. Kościołów Pokoju. Dwa z nich istnieją do dzisiaj w Jaworze i Świdnicy. Świątynie zostały wyremontowane i wpisano je na listę Dziedzictwa Narodowego. Dziś wszystkie wyznania mogą podziwiać te wiekowe wspaniałości. Kościoły te budowano za murami miasta z materiałów nietrwałych jak słoma, błoto i drewno, dlatego niektóre maja nawet 10 drzwi wyjściowych. Świątynia nie mogła mieć wieży czyli dzwonnicy.

1660 Po Albrechcie Dobra Górne odziedziczył jego syn Georg von Zedlitz.

1671 Georg Dobra Górne sprzedał Hansowi von Reibnitz z Bukowca.

1682 Od Friedricha von Reibnitz Dobra Dolne nabył Johannes Tomagnini.

1706 Po zawarciu pokoju w Saksonii w Altranstadt, między cesarzem austriackim a królem szwedzkim, miała zostać przywrócona całkowita swoboda wyznania ewangelickiego. Otrzymali oni prawo do nabożeństw domowych i czynności kościelnych jak: chrztów, ślubów i pogrzebów. Cesarz wydał zezwolenie na budowę kolejnych 6 Kościołów Łaski.

1709 Dobra Środkowe od rodziny Heinricha von Reibnitz z Bukowca, odkupił baron Christopch von Reibnitz właściciel Dóbr Górnych. W tym roku również wzniesiono Kościół Łaski w Jeleniej Górze i tam zapewne uczęszczali ewangelicy z naszej gminy i okolicy.

1715 Johann Tomagnini Dobra Środkowe przekazał synowi Josephowi Schagnetti von Tomagnini.

1717 Josepha Dobra Dolne odkupił Friedrich von Reibnitz, pan na Mysłakowicach Górnych i Środkowych.

1736 Christoph von Reibnitz całe posiadane Dobra sprzedał swemu kuzynowi baronowi Johannowi Leopoldowi von Reibnitz panu na Bukowcu i Pisarzowicach. On to umierając bezpotomnie, został pochowany w grobowcu przy kościele katolickim w Łomnicy, zbudowanym w 1757 roku dla jego kuzyna Friedricha von Reibnitz.
1740 Na Dolny Śląsk wkroczyły wojska pruskie, doszło do wojny między katolicką Austrią a ewangelickimi Prusami. Po dwóch latach wojny, zawarto pokój we Wrocławiu, na mocy którego cały Dolny Śląsk przeszedł pod panowanie króla pruskiego Fryderyka II. Jednym z pierwszych posunięć króla było zapewnienie pełnych praw obywatelskich i religijnych ewangelikom.

1742 Na mocy pozwolenia królewskiego, w naszej okolicy ruszyła budowa kościołów ewangelickich, najpierw drewnianych a później murowanych. Kościoły takie powstały w Łomnicy, Miłkowie, Sosnówce, Kowarach, Bukowcu , Karpnikach itp. Świątynie miały budowę salową i były bez wieży dzwonnicy, w Karpnikach wieżę dobudowano po 76 latach a w Miłkowie po 108 latach, w innych miejscowościach w końcu zrezygnowano z tak drogiej inwestycji.

1751 W Łomnicy podobnie jak w innych wioskach wybudowano cały zespół ewangelicki tj. kościół, plebanię i szkołę. Budowle wzniesiono znowu na pograniczu obu wsi by mieszkańcy Mysłakowic i Łomnicy mieli blisko. Ewangelicy z Mysłakowic do parafii w Łomnicy należeli do 1836 roku, kiedy
1752 to rozpoczęto budowę swojego kościoła ewangelickiego, za co parafia otrzymała odszkodowanie w wysokości 10.000 talarów od władz rządowych, za poniesione straty w związku ze zmniejszeniem liczby parafian utrzymujących kościół. Mieszkańcy Mysłakowic wyznania katolickiego, nadal należeli do parafii w Łomnicy do zakończenia II wojny światowej w 1945 r.

1759 Dobra w Mysłakowicach odziedziczył bratanek lub siostrzeniec Maksymilian Leopold von Reibnitz Karl Friedrich Wilhelm von Kotwitz, od swego wujka i przekazał je matce.

1760 Matka Wilhelma, dobra te przekazała drugiemu synowi Gottlobowi baronowi von Richthoffen panu na Rogóżnicy, ożenionemu z córką kupca z Jeleniej Góry i właściciela Wojanowa, Bobrowa i Dąbrowicy.

1765 We wsi mieszkało 11 kmieci, 63 zagrodników i 40 chałupników, wśród nich było 14 rzemieślników, wymieniano też 40 wolnych ludzi.

1786 W całej wsi były 4 folwarki, młyn wodny, szkoła ewangelicka, 84 zagrodników, 18 chałupników i 11 kmieci. Założono kolonię Czerwoniak.

1798 W Kotlinie Jeleniogórskiej odbył się bunt chłopów do którego dołączyli się chłopi z Mysłakowic. Pod koniec wieku większą część zabudowy wsi tworzyły budynki o konstrukcji zrębowej, kryte strzechą lub gontem, wznoszone przez
właścicieli gruntów. W jednej izbie mieszkalnej były małe okna, kominek i piec kaflowy otoczony z dwóch stron drewnianymi ławami. Pod koniec wieku w Dobrach Środkowych wzniesiono pański dom – pałac, który stał się zaczynem późniejszego pałacu możnych tego świata.

1809 Baron von Richthofen Dobra w Mysłakowicach sprzedał hrabiemu Wilhelmowi von Kalkreuth.

1816 Hrabia Wilhelm von Kalkreuth swoje Dobra zbył marszałkowi polnemu Augustowi Neidhardtowi hrabiemu von Gneisenau, w drodze wymiany za Wojcieszów. Nabyty majątek obejmował 2.900 morgów ziemi, w tym 1.000 morgów gruntu ornego, 350 morgów łąk oraz lasy i stawy. Hrabia rozwinął hodowlę kupując 1.500 owiec i 55 sztuk bydła. Wreszcie dla Mysłakowic nastały dobre czasy, skorzystali z tego również jego mieszkańcy.

1818 Król pruski Fryderyk Wilhelm III, udając się w odwiedziny do brata Wilhelma pana na Karpnikach, po drodze pierwszy raz odwiedził rodzinę marszałka który nie tak dawno przeprowadził się pod Karkonosze. W tym roku również rozpoczęto budowę nowego folwarku obok pałacu który miał służyć panu przez wszystkie lata. Hrabia zakupił dodatkowo 4 konie angielskie i 2 meklemburskie konie pociągowe.

1819 Rozpoczęto rozbudowę i przebudowę pałacu podnosząc go o pół piętra i dobudowując na środku dachu przeszklony belweder do oglądania okolicy. Między dwoma skrzydłami pałacu zbudowano łącznik, w części przyziemnej murowany a na niej przeszklony pawilon tzw. ogród zimowy.

1820 Wokół pałacu zaczęto kształtować park, a w nim kilka stawów; pałacowy, maszynowy, rybacki, z wyspą oraz do rozmnażania i dorastania ryb.

1822 Umiera córka Agnes Gneisenau którą pochowano koło kościoła w Łomnicy.

1824 Na szczycie Mrowca po wycięciu drzew, urządzono otwarty punkt widokowy na okolicę i Karkonosze. Na środku ustawiono kamienny stół a wokół wielką kamienną ławę. To tu urządzano dla gości i sąsiadów wspaniałe pikniki do których przygrywali wiejscy muzycy i krowy dzwonkami.

1825 Na terenie wsi istniały 3 folwarki: Dolny, Środkowy i Górny które łącznie posiadały 2.900 morgów. Dolny u zbiegu ulic Starowiejskiej i 1 Maja przecięty szosą jeleniogórską i obudowany z 4 stron wolnostojącymi budynkami. Środkowy – wzniesiony przez hrabiego von Gneisenau a położony przy wschodniej granicy siedliska wsi. Miał on okazałą zabudowę a obok był zespół stawów. Górny – położony był na południowym krańcu wsi, u zbiegu ulic Wojska Polskiego, Łokietka i Szkolnej, ograniczony rzeką Łomnicą a z drugiej strony dwoma dużymi stawami. Na południe od folwarku górnego usytuowano dwa młyny. We wsi było 149 domów, pałac i dwa warsztaty tkackie.

1826 W środkowej części wsi, na polecenie hrabiego wzniesiono budynek szkoły.

1828 Król pruski Fryderyk Wilhelm III, udając się do brata w Karpnikach po drodze odwiedził Mysłakowice.

1830 Latem Mysłakowice i Karpniki trzeci raz odwiedził monarcha wraz z carem Rosji Mikołajem. Jesienią na dawnych ziemiach polskich wybuchło powstanie zwane później listopadowym. Feldmarszałek Gneisenau został przez króla powołany na stanowisko dowódcy, do rozprawienia się z powstańcami. Opuścił Mysłakowice, by ich więcej nie zobaczyć. Przebywając w Poznaniu, bo tam była kwatera armii, zaraził się cholerą.

1831 Hrabia Gneisenau zmarł 23 sierpnia. Tymczasowo został pochowany w Poznaniu, gdyż jego życzeniem było spocząć w ulubionych Mysłakowicach. Myśli o przewiezieniu zwłok do Mysłakowic jednak zaniechano, ponieważ hrabina nie była w stanie utrzymać dóbr w Mysłakowicach i Sommerschenberg. Rodzina zdecydowała się na zatrzymanie tych drugich, bo były darem królewskim, i tam w 1841 roku spoczęły zwłoki Augusta von Gneisenau. Pogrzeb odbył się z udziałem następnego króla i jego braci. Wtedy również odsłonięto pomnik ufundowany przez armię pruską.

1832 Dobra mysłakowickie nabył król pruski Fryderyk Wilhelm III, od wdowy po marszałku za kwotę 156.000 talarów reńskich. Pałac został przeznaczony na letnią rezydencję królewską pod Karkonoszami. Urzędnicy osadzeni tu przy marszałku, znaleźli nowego pana, tym razem królewskiego, co zapewne spowodowało podwyższenie ich poborów oraz znaczenie w okolicy. Chociaż król odwiedzał rzadko Mysłakowice i zwykle przebywał tu przez kilka dni ( 1835, 1838, 1839 ), spowodował, że zaszły tu wielkie zmiany. W czasie wizyt królewskich dwór umieszczany był w browarze lub gminnej gospodzie, korzystano również z gościnności okolicznych domów. W owym czasie Mysłakowice i króla odwiedzały koronowane głowy z całej Europy.

1832/35 We wnętrzu pałacu dokonano częściowej przebudowy i zmieniono umeblowanie dostosowując je do wymagań rodziny królewskiej. Mimo składanej prośby do cesarza austriackiego, ewangelicy z Tyrolu nie uzyskali zgody na utworzenie odrębnej gminy protestanckiej.

1833 Dnia 20 lipca król Fryderyk Wilhelm III, wydał urzędowe zezwolenie na założenie parku wokół pałacu. Plany sporządził dyrektor Ogrodów Królewskich – Teichen, nadzorowany przez słynnego twórcę stylowych parków Josefa Lenne i architekta Karola Schinkla. Krajobrazowy rozległy park w stylu angielskim, organicznie związany był z charakterem i ukształtowaniem okolicznego terenu. Na terenie parku wzniesiono liczne budowle romantyczne i mieszkalne oraz wiele dróg, ścieżek, alei i stawów.

1833/35 Na szczycie Mrowca ustawiono okrągły stół z marmuru z obręczą na której wyryte były nazwy miejscowości które wskazywał. Na szczyt doprowadzono dwie drogi okrężną dla powozów, drugą na wprost – trudną, dla pieszych.

1834 Ewangelicy z Tyrolu otrzymali cesarski nakaz udania się w inne strony cesarstwa np. do Siedmiogrodu lub innych państw protestanckich.
Aby nie szpecić pięknego widoku w okolicy Mrowca, stojący tam dom cegielników zamieniono na leśniczówkę.

1835 Obok pałacu, na rzece Łomnica wybudowano solidny i kamienny most. Na szczycie Mrowca obok kamiennego stołu i kamiennej ławy, wybudowano kamienną wieżę widokową, do podziwiania krajobrazu okolicy i Karkonoszy.

1836 W obecności brata królewskiego Wilhelma z Karpnik, wmurowano kamień węgielny pod budowę kościoła ewangelickiego w Mysłakowicach.

1837 Dnia 11 maja 3 osobowa delegacja ewangelików z austriackiego Tyrolu, udała się do Berlina z prośbą o wyrażenie zgody przez króla Fryderyka Wilhelma III, na osiedlenie się w Prusach najlepiej w górach.
Oświadczenie Tyrolczyków przed sądem że zdecydowali się opuścić ojczystą Austrię. Pod koniec maja otrzymali pozwolenie od cesarza na opuszczenie ojczyzny. W lecie Tyrolczycy otrzymali pozytywną odpowiedź na osiedlenie się na Śląsku pod Karkonoszami. We wrześniu, ewangelicy w 4 oddzielnych grupach marszowych, wyruszyli do nowej ojczyzny. Z końcem września dotarli do Kowar, gdzie zdecydowali się przezimować. Tam też dostali własnego pastora i salę do modlitwy aby przyzwyczaić się do obowiązującej religii ewangelickiej na Śląsku pruskim. W Kowarach odbył się również pierwszy ewangelicki ślub Johannesa Fleidla z Sarą Bagg. Prawdopodobnie narzeczeni znali się dosyć długo jeszcze w Tyrolu, jednak ślubu ewangelickiego nie mogli tam zawrzeć z powodu zakazu.

Wieś Mysłakowice oddzielono od parafii ewangelickiej w Łomnicy z powodu budowy kościoła, za co parafia otrzymała odszkodowanie z kasy królewskiej.

1838 Najwięcej problemów z osiedleniem Tyrolczyków sprawiało znalezienie ziemi i pastwisk. Pragnęli oni osiedlić się w pobliżu dóbr królewskich, zaś rozmowy z właścicielami gruntów przeciągały się. O złej sytuacji w prowadzonych negocjacjach powiadomiła króla hr. von Reden z Bukowca. Król przysłał z Berlina tajnego nadzorcę Jacobiego, który w maju wraz z Komitetem Osiedlowym opracował plan osiedlenia Tyrolczyków, zaakceptowany przez króla 3 czerwca. Obejmował on nabycie ziemi z posiadłości królewskich z terenu Mysłakowic – 940 morgów, od prywatnych właścicieli z Mysłakowic – 332 morgi, od prywatnych właścicieli ze Sosnówki – 374 morgi, razem 1.646 morgów. Osiedlenie nastąpiło w trzech enklawach, dwa obwody w Mysłakowicach i jeden w Sosnówce. Dzisiaj możemy to ująć następująco: na południe od drogi z Jeleniej Góry do Kowar w stronę fabryki lniarskiej, przy ul. Daszyńskiego, Łąkowej, Stawowej i Wojska Polskiego. W ich obrębie zlokalizowano wolnostojące, pojedyncze domy tyrolskie, budowane w dużych odległościach od siebie. Przy ul. Daszyńskiego domy ustawiono dwurzędowo i kalenicowo względem drogi, przy Łąkowej kalenicowo w jednym rzędzie, przy Stawowej bez powiązania z drogą.
Druga osada to dzisiejszy Czerwony Dworek, gdzie domy ustawiono dowolnie bez rygoru trzymania się przy ulicy – drodze. Trzecia enklawa to domy przy drodze z Miłkowa do Sosnówki. Domy ustawiono kalenicowo po obu stronach drogi w znacznych odległościach od siebie. Kilka domów postawiono w starej zabudowie Mysłakowic.
Energicznie przystąpiono do budowy domów. Drzewo dostarczano z Krzaczyny i Staniszowa. Przy budowie pracowało 421 cieśli i 187 murarzy.
Na wiosnę Mysłakowice odwiedził król, zapewne na własne oczy chciał się przekonać jak postępuje osiedlanie się wygnańców z Tyrolu.
Dnia 8 czerwca o godzinie 6 30 nastąpiła katastrofa budowlana gdyż zawaliła się wieża kościelna, zabijając 10 robotników. Po rozebraniu kościoła, rozpoczęto budowę drugiego, większego, bo przybyło mieszkańców.
Wraz z budową kościoła utworzono cmentarz parafialny, przy drodze do Bukowca. Równocześnie na cmentarzu wzniesiono kaplicę. Uroczyste jego otwarcie nastąpiło 14 października.
Przed pałacem, po jego lewej stronie, gdzie dzisiaj jest sala gimnastyczna, wybudowano piętrowy Dom Kawalerów, dla potrzeb króla, administracji oraz wojska.
We wsi zaczęto dokonywać małych zmian w układzie łańcuchowym. Osada powiązana była licznymi drogami które wychodziły w różnych kierunkach. Część siedliska włączono do parku, przekształcono układ wodny oraz wyregulowano drogi i zasadzono wiele drzew po bokach, tworząc aleje. Dalej jednak stara osada i nowa enklawa mimo dróg nie były ze sobą powiązane.

Historia Erdmannsdorf – Zillerthal.

1839 Tyrolczycy swoją osadę nazwali Zillerthal, na cześć i na pamiątkę ziemi z której musieli wyemigrować. Nazwa Kotliny w której mieszkali pochodzi od nazwy rzeki Zill która tam przepływa. Ostatnie odwiedziny Mysłakowic przez króla Fryderyka Wilhelma III. Rozpoczęcie budowy domu parafialnego dla pastora ewangelickiego oraz szkoły ewangelickiej z mieszkaniem dla nauczyciela. Oba budynki stanęły przy drodze do pałacu i w pobliżu kościoła, dzisiaj to ul. 1 Maja.
Król wydał zezwolenie na rozpoczęcie budowy mechanicznej przędzalni lnu, która zatrudni wielu bezrobotnych w tym i Tyrolczyków, są to dzisiejsze Zakłady Lniarskie.
Między kościołem a pałacem wybudowano Willę Zedlitz w której początkowo mieszkał nadzorca budowlany kościoła Hamman, później królewscy administratorzy.

1840 Dnia 8 grudnia w obecności ministra von Rothera, nastąpiło poświęcenie kościoła ewangelickiego, niestety stary król nie mógł być na tej uroczystości ponieważ zmarł wcześniej. Jego syn jako następca tronu król Fryderyk Wilhelm IV odwiedził Mysłakowice i odkupił pałac od swojej macochy Księżnej Legnickiej. W tym roku założono Królewskie Towarzystwo Handlu Morskiego z którym związana jest wielka przędzalnia i tkalnia Spółki Akcyjnej. Mysłakowice jako wieś złożona z dwóch osad posiadała 144 domy
w tym 9 w zespole pałacowym, kościół, plebanię i szkołę z mieszkaniem dla nauczyciela, 3 folwarki w których trzymano 450 owiec merynosów, 2 młyny wodne, 4 tartaki, 2 kuźnie, cegielnia, browar, 4 szynki. Wśród mieszkańców było kilkudziesięciu rzemieślników: 5 szewców, 3 piekarzy, 3 rzeźników, 2 krawców, 2 stolarzy, 2 stelmachów, ślusarz, iglarz, bielarz, murarz, farbiarz, 2 tkaczy, 6 handlarzy i kramarzy. Na Czerwoniaku na polecenie króla wybudowano Willę Rothera, dla ministra nadzorującego budowę w Mysłakowicach. Po kilku przeróbkach jest to dzisiejszy Dom MONARu.

1841 We wsi wzniesiono murowany dom dla biednych – Armenchaus. Rozpoczęto budowę wielkiej przędzalni mechanicznej ( 4 na Śląsku w przemyśle włókienniczym ). W kościele z ołtarza głównego usunięto krzyż i umieszczono obraz prof. Remy z Berlina przedstawiający Jezusa wśród dzieci. Rozebrano Dom Kawalerów, budując w tym miejscu jadalnię – refektarz, salę balową, obecnie jest to sala gimnastyczna. W czasie tej wielkiej przebudowy i rozbudowy pałacu: dobudowano II piętro, wieżę i jadalnię.

1842 Na terenie folwarku wzniesiono II Dom Kawalerów.

1843 Budowa Willi Liegnitz dla drugiej żony króla Fryderyka Wilhelma III tzw. Dom Wdowy. Księżna w tej willi mieszkała do śmierci, rezygnując z powrotu do Berlina. W późniejszym czasie w willi mieszkali królewscy zarządcy pałacu, administratorzy a w XX wieku willa tak jak i pałac oraz wszystkie Dobra królewskie zostały sprzedane w prywatne ręce.

1844 W fabryce lniarskiej rozpoczęto produkcję przędzy. Mysłakowice odwiedził król Fryderyk Wilhelm IV, zapewne chciał zobaczyć pałac po generalnym remoncie i rozbudowie. W pałacu początek meblowania i wyposażania. Obok fabryki wybudowano nowoczesny budynek w kształcie czworoboku, Daszyńskiego 16, zawierający w sobie tkalnię i magazyn wyrobów z lnu. Obok powstała willa dla właściciela fabryki - obecne przedszkole. Obok kościoła wzniesiono Krzyż Tyrolski z medalionem króla Fryderyka Wilhelma III, a po bokach dwóch chłopców, jeden Ślązak drugi Tyrolczyk. Krzyż wykonano ze stopów kilku metali. Stał w tym miejscu gdzie obecnie stoi Krzyż Misyjny. Do dzisiaj został tylko murowany cokół, na którym stoi przed kościołem figura Chrystusa. Dobra mysłakowickie oglądała i podziwiała polska kuracjuszka będąca w Cieplicach na leczeniu -Anna Nakwaska.

1845 Rozpoczęto budowę Domu Gościnnego – Dom Szwajcarski ( obecnie dom mieszkalny przy ul. 1 Maja ).

1847 Fryderyk Wilhelm IV ponownie odwiedził Mysłakowice.

1848 W czasie wrzenia rewolucyjnego bardzo zagrożonymi miejscowościami w Kotlinie były Jelenia Góra i Mysłakowice. Na terenie fabryki powstały dwie szkoły zawodowe uczące młodzież ręcznego przędzenia i tkania.

1849 Mysłakowice i jej okolice zwiedzała Żydówka, Polka będąc na leczeniu w Cieplicach - Rozalia Saulsonowa, która później napisała przewodnik o tych okolicach.

1850 W Mysłakowicach rozpoczęło się uwłaszczanie ludności wiejskiej. Utworzono okręg dworski, samodzielną gminę wiejska i kolonię tyrolską. Obok fabryki wybudowano szkołę zawodową na zachód od dziedzińca fabrycznego, był to budynek szkieletowy wypełniony cegłą i nie tynkowany. W fabryce rozpoczęła działalność kasa chorych.

1851 Król Fryderyk Wilhelm IV odwiedził swoją letnią rezydencje. Powstała gmina fabryczna którą związano z Mysłakowicami. Przed pałacem król polecił ustawić dwie postacie blaszanych halabardzistów wykonanych we Wrocławiu przez Vogta.

1852 Latem, król przybył znowu do swojego pałacu w Mysłakowicach. Johannes Fleidl zmarł 7 stycznia. A oto co o nim pisze nauczyciel Hahn... Już w Tyrolu nie był całkiem zdrowy. W czasie wojny w 1813 r. w której brał udział jako żołnierz, leżał przez długi czas w zimie podczas oblężenia pod Wurzburgiem w Bawarii w okopach i to tam nabawił się reumatyzmu. W ostatnich latach życia, podagra pokrzywiła mu ramiona i ręce. Długi czas męczył go kaszel. Choroba płuc – gruźlica zwaliła go z nóg, ale tylko 4 dni leżał w łóżku, po czym śmierć go wybawiła. Johann Fleidl został wierny swojej wierze aż do końca. Jego żona, która była dużo młodsza od niego, przeżyła go o 25 lat i dalej przez 20 lat prowadziła gospodarstwo. Miała 5 dzieci, z których najstarsze w chwili śmierci ojca, miało dopiero 14 lat. Fleidl pochowany został w prostym grobie stojącym w rzędzie. Tylko prosta emaliowana tabliczka, na zwyczajnym krzyżu z drewna z datą urodzenia i śmierci wskazywała, gdzie ten nie mający wypoczynku za życia, znalazł go po śmierci. Najstarszy syn został światowym podróżnikiem. Dotarł do Australii, Ameryki i Nowej Gwinei. Drugi został królewskim nadleśniczym w Poczdamie pod Berlinem. Jedna z córek poślubiła kierownika czesalni lnu, który przejął stanowisko Fleidla. Ten prosty i bardzo mądry człowiek, nigdy nie stawiał siebie na pierwszym miejscu, nie rościł sobie pretensji do osobistych korzyści i zaszczytów, a zawsze skromnie pozostawał w cieniu.

1854 Po śmierci hr. Fryderyki von Reden z Bukowca, król polecił postawić obok świątyni Vang epitafium ku jej czci. To dzięki hrabinie, świątynia Vang została sprowadzona do Karpacza. Ten mały pomnik w dobrym stanie przetrwał do dzisiaj. W Mysłakowicach rozpoczęto budowę szpitala na miejscu starego browaru z inicjatywy starosty von Grawenitz i dzięki ofiarności mieszkańców wsi.

1855 Ukończono budowę szpitala i budynku pomocniczego. Król odwiedzając pałac podziwiał nowy szpital.

1856 Król podarował dla kościoła 3 żyrandole. Obok szpitala znajdował się garbaty, kamienny most na rzece Łomnica, później rozebrany.

1857 Nowy pawilon z salą jadalną został uszkodzony przez pożar.

1858 Na polecenie króla przebudowano wieżę kościelną, podnosząc ją do wysokości 50 m w stylu gotyckim. W tym samym czasie przebudowano młyn obok pałacu.

1860 W lecie król Fryderyk Wilhelm IV ostatni raz gościł w pałacu w Mysłakowicach, razem z nim byli król i królowa Bawarii. Ludwik I był zachwycony piękna okolicą i urządzeniem pałacu oraz księstwo Hans Habsburg i Irene Hessen – Darmstadt nie licząc członków pruskiej rodziny królewskiej.

1861 Król pruski Fryderyk Wilhelm IV zmarł 2 stycznia po ciężkiej chorobie. Tron po nim obejmuje młodszy brat – Wilhelm I. W kolonii tyrolskiej założono szkołę fabryczną dla przyuczenia mieszkańców do pracy w fabryce.

1862 Na miejscu starego młyna w dolnej części wsi powstaje fabryka porcelany, przy kanale wodnym z Łomnicy, między rzeką a drogą do Jeleniej Góry. W górnej części wsi obok fabryki lniarskiej wybudowano wielki „Hotel Tyrolski” obecnie klub Radar. Obok szpitala za rzeką i garbatym mostem, powstała gospoda – Gasthof zur Buche, obecnie Ośrodek Zdrowia. W trakcie dalszej regulacji wsi zmodernizowano kolejne ulice. Niektóre wyloty szos oraz drogi w okolicy parku, akcentowano obsadzeniem szpalerem drzew lub dwurzędowymi alejami. Takich obsadzeń powstało wiele z racji istnienia na wsi królewskiej rezydencji, w związku z tym zielenią wysadzono: północny odcinek ul. 1 Maja i dojazd do pałacu – była to aleja klonów, wylot głównej drogi do Staniszowa – odcinek ul. Starowiejskiej – aleja, wylot drugiej drogi do Staniszowa – z ul. Wojska Polskiego – aleja dębowa na Czerwony Dworek, początek dróg wychodzących z folwarku do Karpnik – Droga Królewska – aleja dębowa i do Łomnicy nad rzeką ul. Dolna – aleja. Zmodernizowano stare drogi do Miłkowa i Staniszowa, Łomnicy i Bukowca, Głębocka i na Czerwony Dworek. Całą drogę do Kowar i Jeleniej Góry wysadzono dwurzędowo jako aleje.

1864 Na terenie fabryki lniarskiej wybudowano nowe skrzydło przędzalni.

1866 Początek wojny prusko – austriackiej. Dla wsi był to trudny okres, gdyż mieszkańcy zobowiązani zostali do zaopatrywania wojska w żywność. W szpitalu przebywało wielu rannych, na polecenie króla budynki gospodarcze i Dom Kawalerów przeznaczono na lazaret dla żołnierzy.

1870 Majątek ziemski w Mysłakowicach obejmował 1.751 morgów i przynosił 2.081 talarów rocznego dochodu. W imieniu króla dobrami zarządzał prezes Izby w Berlinie von Schwarzenkopfen. W Mysłakowicach w tym czasie było: wielka mechaniczna przędzalnia lnu, zatrudniająca około 1.200 robotników, fabryka popiersi – manekinów, która dostarczała drewniane i druciane modele dla magazynów modnych towarów, fabryka gwoździ – drucianych ćwieków,
browar, 2 młyny i instytucje dobroczynne jak Szpital Joanitów, stowarzyszenia: Narodowy Związek Kobiet, Związek RGV turystyczny, Ochotnicza Straż Pożarna, Wojskowy Związek Pogrzebowy, Związek Przeciwko Żebraniu, Ewangelicki Związek Mężczyzn i Młodych. Po 1870 roku fabrykę lniarską rozbudowano o mechaniczną tkalnię którą nakryto dachem szedowym, zbudowano jako niskie budowle o dużej powierzchni.

1871 Po zwycięstwie nad Francją, król Wilhelm I, zostaje dziedzicznym cesarzem zjednoczonych Niemiec. Cesarz rzadko przebywał w swojej letniej rezydencji w Karkonoszach. Znaczny wpływ na ograniczenie tych podróży miał już podeszły wiek monarchy, gdy został cesarzem miał już 74 lata.

1872 W tym roku fabryka lniarska została Spółką nabytą przez bank R. Thode.

1874 Na wzgórzu obok pałacu, wzniesiono kamienny granitowy krzyż na cześć króla Fryderyka Wilhelma III. W fabryce uruchomiono tkalnię z 264 warsztatami.

1875 W tym roku we wszystkich częściach kolonii tyrolskiej było 65 domów. W I części 39 domów, w II części 16 domów, w III części 10 domów. Domy te zamieszkiwało 49 rodzin z Tyrolu. 33 rodziny tj. 120 osób nabyło grunty za własne pieniądze. Druga grupa składająca się 42 rodzin tj. 121 osób musiała wziąć pożyczkę, pozostałych 8 rodzin nie stać było na zakup ziemi, wzięli ja więc w dzierżawę. Największy z dzierżawionych gruntów liczył 50 morgów, zaś najmniejszy 6 morgów. Mysłakowice stają się lokalnym ośrodkiem administracyjnym bo tu usytuowano Urząd Stanu Cywilnego – Standesamt oraz okręg policyjny – Amstsbezirk.

1879 Okolice Kotliny Jeleniogórskiej odwiedziła cesarzowa Augusta Wiktoria z mężem Wilhelmem II.

1880 Teodor Donat, księgowy i nauczyciel dzieci dyrektora fabryki lniarskiej, założył lokalna sekcję związku Karkonoskiego – RGV, była to organizacja czysto turystyczna. Należało do niej wielu mieszkańców Mysłakowic.

1882 Mysłakowice uzyskały połączenie kolejowe z Jelenią górą i Kowarami.

1882 W fabryce lniarskiej utworzono kasę chorych, kasę zapomogową i oszczędnościową. Przebudowano suszarnię przędzy oraz bielarnię i magazyn wyrobów. Starą tkalnię – czworobok, zamieniono na mieszkania dla urzędników fabryki, rzemieślników i lekarza fabrycznego. Założono aptekę a wewnątrz zakładu zbudowano kolejkę wąskotorową, którą później połączono z bocznicą kolejową obok Osiedla Kamienna.

1886 Powierzchnia dóbr królewskich wynosiła 448 ha w tym 203 ha lasu oraz 20 ha obszaru zajętego przez rezydencje, park, ogród i folwarki. W małym stopniu prowadzono hodowlę bydła, do posiadłości należał jeszcze młyn.

1880/86 Na terenie wolnym obok fabryki powstała kolonia robotnicza – obecnie ul. Kamienna i Śląska, zwana później Kamienne Domy – Steinhauser. Zlokalizowana została blisko przędzalni założona na planie prostokąta ze ściętym narożnikiem, otrzymała komponowany układ przestrzenny z ulicami i centralnie usytuowanym placem. Osiedle to Teodor Donat określił jako robotniczą kolonię z 10 domami murowanymi – ze zdrowymi i wygodnymi mieszkaniami, otoczonymi małymi warzywnikami. Między domami wzniesiono drewniane domki na ustępy i komórki na drewno lub węgiel. W środku znajdowała się studnia, pralnia i suszarnia. Ponadto na terenie osiedla wzniesiono wielki blok z czerwonej cegły – noclegownię z 8 wielkimi sypialniami dla 90 robotników, a obok kaplicę – filialny kościółek.

1887 W miejscu spalonej drewnianej Gospody Tyrolskiej na ul. Wojska Polskiego, wybudowano nowy solidny dom mieszkalny i uruchomiono Gospodę Tyrolską, stoi ona do dzisiaj, ostatnio w remoncie.

1888 Umiera cesarz Wilhelm I, nowym monarchą zostaje jego wnuk Wilhelm II jako król pruski i cesarz niemiecki w latach 1888 – 1918, który po klęsce Niemiec w I wojnie światowej, abdykował i wyjechał do Holandii. W imieniu cesarza, majątkiem i pałacem zarządzali pełnomocnicy.

1889 W fabryce lniarskiej uruchomiono kolejny oddział – szwalnię.

1890 Budowa pierwszego domu z czerwonej cegły dla pracowników kolei, obecnie jest to ul. Daszyńskiego 4.

1880/90 W tak istniejącej wsi, wykształciły się 3 centra. Jedno z gospodami i szpitalem, sąsiadowało z zespołem pałacowo – parkowym. Drugie z dworcem kolejowym, gospodami, budynkami użyteczności publicznej – apteka, poczta, burmistrz. Trzecie powstało przy przędzalni z osiedlem tyrolskim.

1890 Śmierć Teodora Donata założyciela Towarzystwa Karkonoskiego w Jeleniej Górze i Mysłakowicach. Dnia 6 listopada T. Donat brał udział w pogrzebie burmistrza w Jeleniej Górze. Powrotną drogę do Mysłakowic 10 km odbył pieszo, wtedy to nabawił się choroby zapalenia płuc. Na to też zmarł 18 listopada w wieku 46 lat. W dwa dni później na mysłakowickim cmentarzu odbył się jego pogrzeb, gdzie pożegnali go przyjaciele i rodzina. Po zachodniej stronie cmentarza, przy płocie z niskich świerków, znajdował się grób Teodora. Wysoki, czarny, kamień nagrobny z granitu nosił napis z księgi Hioba „Pan dał, Pan zabrał. Imię Pana niech będzie błogosławione” Góry smucą się po stracie przyjaciela, tak zaczął przemowę obecny pastor. Jego żona przeżyła go o 35 lat umierając w 1925 roku. Wychowała dwóch synów.
W tym roku w Mysłakowicach wymieniano fabryki: fabryka manekinów, fabryka drutu, fabryka lniarska, fabryka porcelany, Działała już poczta i były połączenia telegraficzne. We wsi był browar, 2 młyny, kilka zajazdów i hoteli.

1895 Otwarto prywatną linie kolejową z Mysłakowic przez Miłków do Karpacza.

1896 W zakładach lniarskich przebudowano i dobudowano nową tkalnię, nakryto ją dachem szedowym, elewację od ulicy wykonano z czerwonej cegły. Na rogu ustawiono ozdobną wieżyczkę z wiatrakiem.

1897 Całą Kotlinę Jeleniogórską nawiedziła powódź 100 lecia. Trzecia część posiadłości pańskich była dzierżawiona, zasiedlenie jej było słabe.

1898 Obok szpitala Joanitów rozebrano piękny, garbaty, kamienny most, budując w to miejsce żelazny, który stoi do dzisiaj i ma się dobrze.

1899 Budowa dworca kolejowego bez przybudówek. Budowa drugiego budynku dla pracowników kolei przy ul. Daszyńskiego 2.

1905 Rozbudowa dworca kolejowego, o boczne skrzydła magazynowe i konsumpcyjne. Pomiędzy peronami wydrążono podziemne przejście. Na peronie zbudowano drewniane wiaty, a wejścia do podziemia oszklono. W fabryce wybudowano trafostację którą powiększono w okresie międzywojennym.

1909 Rozwiązano majorat koronny – dobra królewskie.

1910 Przy Osiedlu Kamienna, dla robotników wybudowano dwa kolejne bloki o bardzo skromnych mieszkaniach. Budowa wału przeciwpowodziowego.

1914 Budynki dawnego folwarku zaczęto wynajmować na mieszkania dla ludności wiejskiej lub dla robotników z pobliskich fabryk. Wybuchła I wojna światowa, z każdej wioski powołano mężczyzn do wojska, dzwony zamieniono na armaty.

1910/1914 Budowa zbiornika retencyjnego, przeciwpowodziowego o pojemności 3,5 milionów m3 wody. Obok zbiornika na rzece zbudowano zaporę wodną. W pobliżu Czerwonego Dworku zrobiono drugi upust wody.

1912/1920 Gustaw Richter został pierwszym administratorem dawnych Dóbr królewskich. Wybudowano wielki dom wielorodzinny przy ul. Łąkowej 2.

1915 W fabryce lniarskiej obniżono czas pracy z 66 godzin tygodniowo do 60 godzin.

1917 Na cmentarzu postawiono duży rodzinny grobowiec który stoi do dzisiaj. W Rosji wybuchła Rewolucja październikowa.

1918 Zakończenie I wojny światowej. Powstanie państwa polskiego. Na mocy Traktatu Wersalskiego Śląsk został włączony do Niemiec. Po klęsce Niemiec, cesarz abdykował i wyjechał do Holandii.

1920 Wojna polsko – rosyjska i słynna bitwa pod Warszawą. W fabryce porcelany zmieniono profil na porcelaną techniczną. W najbliższych latach, dla
pracowników fabryki porcelany zaczęto wznosić dwurodzinne domy na ul. Nadbrzeżnej. Pod koniec lat 20 –tych rozbudowano fabrykę porcelany i stała się ona oddziałem kowarskiej spółki Gebruder – Phol.

1920/21 W latach 20 –tych wybudowano kilka domów piętrowych dla pracowników fabryki przy ul. Fabrycznej. W tym czasie wznoszone są kolejne osiedla robotnicze przy ul. Szkolnej i Włościańskiej oraz obok dworca kolejowego na ul. Jeleniogórskiej. Dokonano podziału Dóbr królewskich na dwie majętności, większą i mniejszą, należące do różnych właścicieli. Większa miała 220 ha, zaś druga 115 ha głównie las. W większej był folwark i park, w mniejszej młyn, tartak, Willa Liegnitz i ogród uprawny.

1921 Dawną posiadłość królewską sprzedano, park i pałac kupił Ernst Rudolf i przekazał w dzierżawę H. Kutnerowi. Wschodnią część Dóbr z młynem i tartakiem oraz z Willą Liegnitz sprzedano dla Guida Feustel z Saksonii.

1923 Do kościoła zakupiono nowe dzwony ze składek wiernych. Willę Liegnitz sprzedano Gustawowi Rudolfowi.

1925/27 W parku obok kościoła wzniesiono nowoczesny budynek szkoły – obecnie dom mieszkalny przy ul. 1 Maja. W budynku tym w latach 1945 – 1953 mieściła się polska szkoła podstawowa. Obok budynku było miejsce na boisko szkolne i działkę doświadczalną. Całość ogrodzono płotem.
1926 Część wschodnią posiadłości królewskiej przejął Dresel.

1926/31 Dobra należały do wdowy Anny Rudolf, w jej imieniu zarządzał syn Kurt.

1927 Władze powiatowe podjęły starania o odbudowę zniszczonej, zabytkowej sali jadalnej w pałacu.

1928 Rozwiązano okręg dworski i przyłączono do wsi Mysłakowice, czyli Dobra Dresela na Mrowcu przyłączono do Zillerthal, a Willę Liegnitz z 20 morgami gruntu do Erdmannsdorf.

1929 Fabryka porcelany stała się częścią koncernu Ranscherta z Frankonii. 3 sierpnia tj. po 40 latach po śmierci Teodora Donata i 50 lat od powstania Towarzystwa Karkonoskiego RGV w Mysłakowicach, jego przyjaciele postawili mu okolicznościowy pomnik. Ten kamienny obelisk to olbrzymia skała, położona w południowej części parku obok drogi do kościoła i pałacu. Po jego bokach znajdowały się ławki z widokiem na Śnieżkę. Na kamieniu znajdował się napis z mosiężnych liter „... I wam nie chciało się serce poszerzyć. Ojczyzno. Narodzie, do Ciebie należę, jak Ty do mnie. Co wobec tego znaczy stan? Jakie znaczenie dla mnie ma partia? W całości chcę im służyć. To ma być testament Donata... „

1933 Hitler został kanclerzem. Zmieniono przedpole Willi Zedlitz

1935 Dyrektorem zakładów lniarskich został Rudolf Riese.

1937 Nastąpiło połączenie dwóch gmin w jedną Erdmannsdorf – Zillerthal.

1938 W fabryce pracowało 668 mężczyzn i 887 kobiet. W tym czasie we wsi były: 2 stolarnie w których produkowano meble i skrzynki na amunicję, młyn i tartak. Było kilka restauracji, pijalni piwa oraz 7 gospód i hoteli dysponujących 20 miejscami noclegowymi. Nadal rozwijała się turystyka. Leśniczówka pod Mrówczą została przekształcona w schronisko młodzieżowe. Tuz przed wybuchem wojny, Mysłakowice liczyły 2.852 mieszkańców a wymieniano we wsi hotel o 11 miejscach do spania i 10 gospód

1939/45 Okres II wojny światowej znowu łagodnie potraktował te ziemie. Nie było tu bezpośrednich działań frontowych. Echa wojny dobiegały tu z daleka. Widocznym jej znakiem były dwa obozy przy zakładach lniarskich. Obóz pracy przymusowej i obóz jeniecki. Oba obozy rozwiązano w 1945 roku. Wszyscy mieszkali w barakach na terenie fabryki i zastępowali robotników którzy poszli na front. W Mysłakowicach po wojnie pozostały 4 Polki które były w obozie pracy przymusowej.

1942/45 Przy Zakładach Lniarskich założono obóz pracy dla Polek przywiezionych na roboty przymusowe z różnych stron Polski. Mieszkały one w drewnianych barakach na terenie fabryki gdzie były zatrudnione. Wyżywienie było niedostateczne, płace niskie, poruszanie się po terenie ograniczone. Więźniarki nie były pilnowane, barak nie był ogrodzony. Obóz zlikwidowano w 1945 roku.

1941/44 W tym roku założono obóz pracy dla 100 żydowskich więźniarek. Mieszkały one na terenie fabryki w barakach drewnianych otoczonych drutem kolczastym i nadzorowane przez SS. Pracowały w fabryce. Żydówki były całkowicie izolowane od innych więźniów i robotników. Traktowane były bardzo źle, obdarte i głodne, musiały ciężko pracować. Wyżywienie było bardzo marne, ciągle znęcano się nad nimi. Z końcem wojny wywiezione zostały w nieznanym kierunku, a obóz zlikwidowano.

1942/45 Obóz pracy dla kobiet z terenów wschodnich głównie ze ZSRR. Mieszkały w oddzielnym baraku na terenie fabryki i były strzeżone. Było ich około 50 osób. Traktowane były wyjątkowo źle, płacono im tylko 25 % zarobków jakie otrzymywały inne robotnice. Obóz zlikwidowano z końcem wojny.

1941/45 Obóz dla francuskich jeńców wojennych mieścił się w barakach drewnianych za fabryką. Jeńców było około 80 osób. Chodzili oni we własnych mundurach lub w ubraniach cywilnych, pilnowani byli przez żołnierzy. Obóz trwał do 1945

1943/45 Obóz dla jeńców włoskich, położony był obok francuskiego i miał drewniane baraki obok fabryki. Jeńców było około 80 osób. Do pracy chodzili w swoich mundurach a pilnowali ich żołnierze. Obóz zlikwidowano w 1945 roku.

1941/45 Obóz dla jeńców radzieckich mieścił się w barakach drewnianych w pobliżu fabryki. Jeńców było około 60 osób a pilnowani byli przez SS. Do pracy chodzili w swoich mundurach wojskowych. Byli źle traktowani, miele ciężkie warunki pracy i kiepskie wyżywienie. Obóz zlikwidowano w 1945 roku.

Historia Turońska 1945 - 1946.

1945 Na mocy Traktatu w Poczdamie, Śląsk został włączony do Polski, równocześnie podjęto decyzję o wysiedleniu milionów Niemców za Odrę. W to miejsce miano przesiedlić miliony Polaków z dawnych terenów wschodnich Rzeczypospolitej, zabranych obecnie do ZSRR. I tak wielcy tego świata zadecydowali o trwających kilka lat wędrówkach narodów na terenach Europy Środkowej. Każdy z nich opuszczał swoje rodzinne strony i udawał się w nieznane mu i obce tereny, które z przymusu miały stać się dla niego nową ojczyzną? Ale czy chcianą? Czy kochaną? Czy może obcą?

III Jednostki II Armii Wojska Polskiego przybyły na Dolny Śląsk.

IV Jednostki WP idąc w stronę Odry wyzwoliły: Żmigród, Polkowice Wołów, Ścinawę, Lubin, Środę, Legnicę i Bolesławiec, aby z początkiem maja dotrzeć nad Nysę Łużycką. W Trzebnicy ulokowały się władze Dolnego Śląska.

V 7 maja nastąpiła kapitulacja Festung Breslau – Twierdzy Wrocław. Ze strony ZSRR brało udział 50.000 żołnierzy przeciwko 65.000 garnizonu niemieckiego. Oblężenie Wrocławia trwało 80 dni i 4 po upadku Berlina Zniszczono 70 % budynków. Pod gruzami zginęło 80.000 mieszkańców. W walkach poległo 9.000 Rosjan i 8.000 Niemców. Raniono 17.000 żołnierzy radzieckich i 23.000 żołnierzy niemieckich. Wieczorem dnia 9 maja, do Jeleniej Góry wkroczył oddział żołnierzy radzieckich. Na drugi dzień miasto nazywało się już Jelenia Góra. Wojska radzieckie wypierały ostatnie oddziały niemieckie z Dolnego Śląska i Sudetów wyzwalając miasta: 7.V – Strzegom, 8. V – Wałbrzych, 9. V – Jelenią Górę, Brak ciężkich walk uchronił wiele miast na Pogórzu Sudeckim.
22 maja do Jeleniej Góry przybyła pierwsza grupa przedstawicieli administracji polskiej, samochodem ciężarowym z Trzebnicy. Na czele grupy stał Wojciech Tabaka, Pełnomocnik Rządu RP, czyli starosta na 29 obwód, obejmujący powiat Jeleniogórski. Grupa ta składała się z 18 osób a zatrzymała się w budynku obecnej szkoły podstawowej przy ul. Armii Krajowej. W dwa dni później, przybyła druga grupa z Pełnomocnikiem Rządu na obwód 30, obejmujący samo miasto Jelenią Górę, a jego Pełnomocnikiem był Antoni Mataczyński. Pełnomocnicy przejęli administrację miasta i powiatu z rak starosty i burmistrza niemieckiego.
Takim Pełnomocnikiem Rządu RP na obwód 29, a skierowany do Mysłakowic był między innymi pan Leopold Gąsiorowski. Pełnomocnictwo otrzymał w Trzebnicy dnia 23 maja 1945 roku, a ważne było do 1 lipca 1945 roku. Pełnomocnictwo podpisał Wojciech Tabaka, a wydane było w języku polskim i rosyjskim. Drugim Pełnomocnikiem był Jerzy Zatorski. Po zorganizowaniu gminy w Łomnicy, został sołtysem w Turońsku.

VI Dnia 10 czerwca do Jeleniej Góry przybyła ekipa Narodowego Banku Polskiego w liczbie 6 osób, w celu zabezpieczenia 8 banków niemieckich. Na czele grupy stał Edmund Iwaszkiewicz. Dnia 22 czerwca Polacy przejęli Urząd Pocztowy, polskich pracowników było 3, a niemieckich 100. Tydzień później, swoją działalność rozpoczęła placówka PKP w Jeleniej Górze z 10 Polakami i załogą niemiecką, przejmując 300 km torów kolejowych, z czego 90 % było zniszczonych.
Dnia 10 czerwca utworzone zostały Grupy Wojsk Armii Radzieckiej, które miały strzec, nowej radzieckiej strefy wpływów w Europie. Takie grupy powstały np. w Legnicy czy w Świdnicy itp. Prawie przez 50 lat garnizony wojsk radzieckich stacjonowały w Polsce i innych krajach Europy Środkowej. Zajmowane przez nich części miasta były zamknięte dla obywateli polskich i wyłączone spod administracji polskich władz. Początkowo w Legnicy Rosjanie zajęli 2/3 miasta, później część oddali miastu. Do początku lat 90 – tych, legnicki garnizon posiadał około 1.100 obiektów i rezydencjonalną część miasta. Wojska radzieckie opuściły nasz kraj dopiero po zmianie ustroju, gdy prezydentem RP był Lech Wałęsa. W czerwcu na Dolny Śląsk, zaczęły docierać pierwsze transporty repatriantów ze wschodnich rubieży Rzeczpospolitej i przesiedleńców z centralnej Polski.

VIII Na konferencji pokojowej w Poczdamie, zapadły decyzje w sprawie, polskiej granicy zachodniej. Rządy wielkich mocarstw zdecydowały oddać pod administrację państwa polskiego byłe niemieckie terytoria, położone na wschód od linii Odra Nysa Łużycka, oraz podjęły uchwałę o przesiedleniu do Niemiec ludności z tych terenów. W ten sposób władze polskie, przejęły administrację nad tym obszarem kraju od komendantów wojsk radzieckich. Przerwany został wreszcie wywóz do ZSRR mienia poniemieckiego, traktowanego jako zdobycz wojenna. Wywiezione wówczas mienie to: maszyny, urządzenia, tabor kolejowy w tym zelektryfikowany o wartości około 500.000.000 dolarów.

We Wrocławiu powstała nowa kościelna jednostka administracyjna, powołana przez Prymasa Polski Augusta Hlonda tzw. archidiecezja wrocławska.
IX 1 września rozpoczęto zapisy do polskiej szkoły w Turońsku. Kierownikiem szkoły został pan Ludwik Morawa, a nauczycielką Maria Strąkowska. W pierwszym roku naukę rozpoczęło 28 dzieci, ale na koniec września było ich już 43. Ponieważ każdy dzień przynosił nowych osiedleńców, dlatego też ciągle zmieniała się liczba uczniów i tak 1. IX – 28, 1. X – 56, 1. XI – 77, 15. XI – 93. Dnia 21 listopada otwarto Szkołę Podstawową w Łomnicy do której odeszły dzieci nauczania początkowego klas I – IV, tu pozostało tylko 65 uczniów. Na początku listopada do 2 osobowego grona nauczycielskiego, dołączyła pani Janina Morawa. Z końcem września we wsi było już 150 Polaków.

X 1 października rozpoczęło się wysiedlanie ludności niemieckiej z tych terenów. Dnia 3 października nastąpiło przejęcie Zakładów Lniarskich w Turońsku przez Pełnomocnika Ministerstwa Przemysłu i Handlu – Mieczysława Barańskiego i Ignacego Walczaka. W tym czasie w fabryce pracowało 860 robotników niemieckich i 24 Polaków.

XI Dnia 13 listopada powołano Ministerstwo Ziem Odzyskanych, dla koordynacji działań na Ziemiach Zachodnich które istniało do 1949 roku. Szefem ministerstwa został mianowany Władysław Gomułka. Zadaniem jego było kierowanie odbudową gospodarczą, organizacją administracji, wielką akcją przesiedleń oraz zarządzaniem pozostawionym mieniem niemieckim.

1946 I Komisja Ustalania Nazw Miejscowych dla Ziem Odzyskanych rozpoczęła swoja działalność. Tam gdzie było to możliwe, przywracano stare słowiańskie nazwy, w razie ich braku nadawano nowe lub tłumaczono z języka niemieckiego dotychczasowe nazwy. Do tego czasu o nazwie miejscowości decydowali osadnicy lub przypadek. Dnia 12 stycznia, nauczyciele przy pomocy rodziców, urządzili pierwszy w wolnej Polsce „Wieczór Choinkowy” dla dzieci z Turońska i Łomnicy. Na uroczysty wieczór złożyły się: przemówienie kierownika szkoły, występy dzieci jak deklamacje, inscenizacje, tańce i Jasełka. Przy palących się świecach na choince, dzieci spożywały przygotowany przez rodziców posiłek. Później śpiewano kolędy i była zabawa. Przed rozejściem się, dzieci otrzymały podarunki w postaci torebki z cukierkami i pieczywem. Podczas kolejnego występu dzieci w świetlicy zakładowej, zebrano 3.975 zł na książki do biblioteki szkolnej.

II Dnia 14 lutego odbył się pierwszy po wojnie powszechny spis ludności Polski. Wykazał on że na Śląsku przebywa jeszcze około 1.234.000 ludności pochodzenia niemieckiego oraz tylko 700.000 Polaków. Dnia 20 lutego rozpoczęła się wielka, zorganizowana akcja wysiedlania ludności niemieckiej ze Śląska. Około 3.000.000 Niemców wywędrowało z wycofującym się frontem. W niektórych miejscowościach tworzono dla wysiedlonych obozy przejściowe. Największy z nich był w Łambinowicach koło Nysy.

III W marcu do grona nauczycieli dołączył jeszcze pan Teofil Demczuk.

IV W kwietniu we wsi było już 1.200 mieszkańców. Przyjeżdżający Polacy obejmowali najpierw gospodarstwa rolne, drobny handel, później zgłaszali się do fabryki jako robotnicy. Gospodarstw rolnych było 86 i jedno wielkoobszarowe.

V Dzień 1 Maja na terenie Gminy i Gromady obchodzony był bardzo uroczyście Od dnia 23 maja w każdy dzień z Jeleniej Góry odjeżdżały transporty z ludnością niemiecką na zachód. W maju doszła nowa nauczycielka.

VI Dnia 29 czerwca odbyło się pierwsze i bardzo uroczyste zakończenie roku szkolnego w polskiej szkole na Ziemiach Zachodnich. Poziom naukowy w szkole był bardzo niski bo zaledwie dostateczny. Wielkie trudności w edukacji sprawiał ciągły napływ coraz to nowych osiedleńców. Ale zdarzały się też przypadki że rodzice nie meldowali swoich dzieci by nie byli zmuszani do posyłania ich do szkoły. Do wszystkich przedmiotów brakowało podręczników, co zaraz odbijało się na poziomie nauczania. Wszystkie klasy były łączone po dwie w jednej izbie. Dzieci podobnie jak rodzice, stanowiły przekrój dawnej Rzeczypospolitej, różne kultury, różne nawyki i przyzwyczajenia. Wiele dzieci było bez opieki – sieroty. Na porządku dziennym były kradzieże, rozboje i inne złe zachowania. Dla utrzymania szkoły rodzice opodatkowali się 50 zł miesięcznie od dziecka. W lutym uruchomiono bibliotekę szkolną, która mieściła się w szafie. Opiekun społecznie wypożyczał książki przed lub po lekcjach. W Polsce dnia 30 czerwca odbyło się referendum ludowe pod hasłem „3 razy tak” które odpowiadało na pytania 1. Czy jesteś za zniesieniem Senatu? 2. Czy jesteś za reformą rolną i nacjonalizacją podstawowych gałęzi przemysłu? 3. Czy jesteś za granicą zachodnią na Odrze i Nysie Łużyckiej? Według oficjalnych danych 90 % mieszkańców Dolnego Śląska opowiedziała się za przyłączeniem Ziem Odzyskanych do Macierzy i ustaleniem granicy zachodniej na Odrze i Nysie Łużyckiej.
IX Dnia 4 września w szkole było już 220 uczniów i 5 nauczycieli – tak rozpoczął się drugi rok nauki w polskiej szkole w Turońsku. Ponieważ ciągle wzrastała liczba uczniów, dzieci z klas nauczania początkowego I – IV, przeniesiono do dawnej szkoły tyrolskiej na ul. Szkolną. Na zebraniu wybrano I Komitet Rodzicielski który miał wspierać pracę szkoły i pomagać najbiedniejszym uczniom. Komitet organizował zabawy taneczne w szkole, z których dochód przeznaczał na książki, podręczniki i najbardziej potrzebne pomoce szkolne. We wrześniu odbyły się pierwsze polskie dożynki – przez wieś przejechał barwny korowód w strojach ludowych z różnych terenów Polski. Były występy i przemówienia oraz zabawa ludowa, zaś wcześniej uroczysta msza święta w kościele parafialnym w Łomnicy. Dnia 18 września, kościół ewangelicki w Mysłakowicach, został przekazany w zarząd parafii kościoła katolickiego w Łomnicy. Dnia 29 IX rozpoczęła nadawanie Polska Rozgłośnia Radiowa we Wrocławiu. Pod koniec roku ze wsi rozpoczęło się wysiedlanie ludności niemieckiej. Pozwalano pozostać tylko tym którzy byli bardzo potrzebni w fabrykach, zawarli związek małżeński lub podpisali zobowiązanie o dobrowolnej pracy na rzecz Polski i zobowiązali się do nauki języka polskiego oraz dzieci będą posyłać do polskiej szkoły. Wielu z nich wyjechało w latach późniejszych. Nieliczni pozostali do dzisiaj. Łatwo można ich poznać po charakterystycznym akcencie, dzisiaj są to już ludzie w podeszłym wieku, ale ich dzieci zaasymilowały się w naszej społeczności.

XII Dnia 20 grudnia Polski Urząd Nazw Miejscowych, przemianował nazwę Turońsk na nową nazwę nie związaną z nazwą niemiecką – Mysłakowice. Poprzednią nazwę nadali miejscowości osadnicy.

Historia Mysłakowic 1947 - 2006.

1947 Dnia 2 lutego zorganizowano drugą zabawę choinkową w Ochotniczej Straży Pożarnej w Mysłakowicach. Na uroczystość złożyły się: kolędy śpiewane przez chór szkolny, Jasełka, tańce regionalne. Po zabawie wszystkie dzieci otrzymały torebki ze słodyczami i pieczywem.

VI Dnia 19 czerwca, wszystkie dzieci pojechały pociągiem do Karpacza. Dnia 1 i 3 Maja odbyły się uroczyste poranki dla dzieci a później młodzież z rodzicami pojechała do Jeleniej Góry na pochód. Dnia 30 maja na Dolny Śląsk przybył pierwszy transport ludności pochodzenia ukraińskiego i łemkowskiego, wysiedlonej z województwa rzeszowskiego, w ramach Akcji Wisła. Transporty liczyły 13.000 osób. Rozlokowani zostali w okolicach Legnicy i Wołowa. Dnia 28 czerwca uroczyście zakończono drugi rok pracy w polskiej szkole. Młodzież obowiązkowo uczestniczyła we mszy świętej w kościele, a później była na zakończeniu roku szkolnego. Pod koniec czerwca w szkole uczyło się już 206 dzieci. W dalszym ciągu szkoła odczuwała ogromne braki w podręcznikach, zwłaszcza dla klas starszych, z historii, geografii, fizyki czy chemii. W wychowaniu szczególnie zwracano uwagę na sprawy demokracji, przywiązania do Ziem Odzyskanych oraz złe zachowanie.

IX Dnia 3 września 254 uczniów i 7 nauczycieli rozpoczęło III rok nauki w polskiej szkole. W dalszym ciągu bardzo zmieniała się ilość uczniów i tak 1.X – 273, 1. XI – 272, 1. XII – 267. Pod koniec września starsza młodzież pierwszy raz brała udział w akcji zbierania plonów i okopowych w państwowym majątku wydzierżawionym przez Polski Monopol Spirytusowy. W nowym roku szkolnym rozpoczęto obchodzić już inne święta państwowe jak rocznice rewolucji itp. 27 września w Szklarskiej Porębie, odbyła się konferencja przywódców 9 partii komunistycznych Europy Środkowej. Na przełomie 1946/47 z Jeleniej Góry wysłano 47 transportów ludności niemieckiej, na łączna ilość 64.580 osób. W samym tylko 1947 roku wysłano 15 transportów w ilości 21.216 osób. Fabryka Przemysłu Lniarskiego nr 11 w Mysłakowicach, posiadała już załogę 1.550 osób z czego 60 % były to kobiety. Dyrektorem fabryki był Mieczysław Syska. Z początkiem jesieni powiat jeleniogórski zamieszkiwało już 59.991 osób, w tym przesiedleńcy z Polski Centralnej 33.190 osób, repatrianci ze Wschodu 18.808 osób, repatrianci z Zachodu 3.237 osób, resztę stanowili Niemcy i inne narodowości. Do Mysłakowic przybyła żona prezydenta Bolesława Bieruta w sprawie Robotniczego Towarzystwa Przyjaciół Dzieci. Przy fabryce powstała szkoła przemysłowa w której uczyło się 60 uczniów.

1948 W styczniu rolnikom wręczono akty własności ziemi. Dnia 11 stycznia odbyła się szkolna zabawa choinkowa na której dzieci odegrały Jasełka. Miejscowe Koło Samopomocy Chłopskiej , zorganizowało zbiórkę na podarunki dla dzieci. Wszystkie dzieci otrzymały paczki z pieczywem i słodyczami, a dodatkowo 23 najbiedniejszych dzieci otrzymało dodatkowo pończochy. Fabryka lniarska otrzymała nazwę Dolnośląskie Zakładu Przemysłu Lniarskiego Orzeł w Mysłakowicach – DZPL Orzeł. Dnia 5 lutego kółko teatralne ze szkoły wystąpiło w Szkole Podstawowej nr 1 w Jeleniej Górze. Zarobione pieniądze przeznaczono na pomoce naukowe do fizyki i chemii. Dnia 24 kwietnia obchodzono Święto Lasu, młodzież ze szkoły wyruszyła z łopatami do lasu by sadzić drzewa na obszarze ¼ ha. Po pracy w lesie, uczeń Nagiel Ryszard wygłosił okolicznościowy referat na temat „ Znaczenie lasu w życiu człowieka”. Na terenie powiatu jeleniogórskiego pozostało tylko 2.037 ludności pochodzenia niemieckiego, jako bardzo potrzebni w rozwijającej się gospodarce narodowej. Do DZPL Orzeł przybyła delegacja z Trutnowa – Czechosłowacji, w celu omówienia współzawodnictwa między zakładami. Zakończenie roku szkolnego odbyło się dnia 26 czerwca w sali Domu Kultury przy DZPL Orzeł. W minionym roku szkolnym przybyło 35 uczniów, a ubyło 49. Z końcem roku młodzież posiadała już wszystkie podręczniki, z wyjątkiem do historii i geografii w klasach VI i VII. W szkole wielki nacisk kładziono na zagadnienie demokracji, prawdomówność i obowiązkowość, poszanowanie cudzej własności a szczególnie społecznej. Ze względu na ciągły wzrost uczniów, na potrzeby szkoły zaadaptowano kolejny budynek na ul. Szkolnej 4, dawny budynek mieszkalny dla pracowników szkoły tyrolskiej. Dnia 21 lipca we Wrocławiu otwarto Wystawę Ziem Odzyskanych, która przedstawiała osiągnięcia Polski w odbudowie i zagospodarowaniu Ziem Zachodnich, odwiedziło ja około 1,5 miliona osób. Z Mysłakowic swoje produkty prezentowały DZPL Orzeł. Z zakładu wyjechała wycieczka pracowników w celu zwiedzenia tej wystawy. Dnia 1 września , naukę w szkole rozpoczęło 281 uczniów i 8 nauczycieli . Była to 7 klasowa Szkoła Podstawowa z 9 oddziałami, w tym 2 ab i 4 ab. W dniach 6 – 8 września odbyła się wycieczka szkolna do Wrocławia, na Wystawę Ziem Odzyskanych, dla 48 uczniów. Jeden z uczniów pojechał na koszt Komitetu Rodzicielskiego. Dnia 1 grudnia rozpoczęto w szkole dożywianie dzieci. Akcją objęto 195 uczniów, z czego 115 jadło bezpłatnie. W dniach 15 – 21 grudnia odbył się Kongres Zjednoczeniowy PPR – u i PPS – u. Powołano Polską Zjednoczoną Partię Robotniczą tzw. PZPR. Z okazji Kongresu Zjednoczeniowego, młodzież ze szkoły podjęła zobowiązanie, zebrać 3 tony złomu żelaznego i dużą ilość spalonych żarówek.

1949 Dnia 15 stycznia dzieci ze szkoły wzięły udział w uroczystym otwarciu Gromadzkiej Biblioteki w Mysłakowicach. Był śpiew chóru, deklamacje oraz krótki spektakl teatralny. Na początku lutego odbyła się zabawa dla dorosłych, cały dochód z imprezy tj. 5.000 zł przeznaczono na dożywianie dzieci. Z okazji dnia 1 Maja odbyły się wieczornice i akademie, a w południe odbył się uroczysty pochód ulicami Mysłakowic i Łomnicy. Jak wynika z zapisków kroniki szkolnej, na zakończenie roku szkolnego dzieci nie idą już do kościoła, tak jak to było w minionych latach. Powoli, lecz systematycznie zmienia się wychowanie dzieci w nowej ludowej ojczyźnie. Nowy rok szkolny rozpoczęło 319 uczniów i 9 nauczycieli. Dnia 18 września odbyły się dożynki. Młodzież wystąpiła ze
spektaklem teatralnym, a chór śpiewał piosenki ludowe. W dnia 15 – 17 października, 76 uczniów pod opieką nauczycieli, wyjechało do stolicy Polski – Warszawy. Na wycieczkę złożyli się: rodzice, Komitet Rodzicielski, Zakłady Lniarskie, Spółdzielnia Ostoja, GS i Zakład Drzewny. Teraz już systematycznie co roku obchodzono pewne wyznaczone przez ministra rocznice aż do zmiany ustroju w 1990 roku. Były to głównie rewolucje, urodziny i zgony szefów partii, Dni WP, MO itp.
Z dawnego majątku przy pałacu utworzono PGR. Pracownicy zamieszkali w folwarku oraz w Willi Liegnitz i w Domu Kawalerów. W fabrykach daje się zauważyć, pogoń za wykonywaniem norm i moda na przodowników pracy typu Wincenty Pstrowski z Zabrza. Prasa w każdym numerze zamieszczała zdjęcia kolejnych przodowników z poszczególnych zakładów, podając ilość wykonanej normy. Wprowadzono współzawodnictwo, racjonalizatorstwo i akcję oszczędności.

1950 Dnia 10 lutego młodzież szkolna przygotowała program na wieczorek rozrywkowy dla pracowników DZPL Orzeł pt. Tańcem i pieśnią przez Polskę. Święto Pracy młodzież i mieszkańcy obchodzili uroczyście na akademii i wieczornicy, a na zakończenie odbył się pochód po ulicach wioski. Na Dzień Dziecka Gromadzka Rada Narodowa, przekazała szkole książki na sumę 25.000 zł. Uroczyste zakończenie roku szkolnego odbyło się 22 czerwca, gdzie rozdano świadectwa, nagrody i dyplomy dla przodowników nauki.
Dnia 28 czerwca wprowadzono reformę administracyjną kraju. W jej wyniku obszar Śląska podzielono na 4 województwa: wrocławskie, zielonogórskie, opolskie i katowickie. Dnia 6 lipca premierzy Polski Józef Cyrankiewicz i NRD Otto Grotewohl, podpisali w Zgorzelcu układ o wytyczeniu ustalonej i istniejącej granicy państwowej
Latem rozpoczęto generalny remont i przebudowę pałacu na potrzeby szkoły podstawowej. Wyburzono wiele ścian, tworząc przestronne sale lekcyjne. W części południowej dobudowano II piętro. Zamurowano wejście z pałacu na taras widokowy nad salą jadalną. Zapewne z beztroski i lenistwa, gruz wywożono przed pałac zasypując całkowicie zabytkową fontannę oraz wielki i piękny mur oporowy z boku pałacu. Remont pałacu trwał aż do 1953 roku. Dnia 1 września nowy rok szkolny rozpoczęło 330 uczniów i 8 nauczycieli dalej w 3 budynkach szkolnych na dwóch ulicach. W ciągu roku szkolnego młodzież brała czynny udział we wszystkich uroczystościach: porankach, wieczornicach, apelach i akademiach oraz pochodach organizowanych przez społeczeństwo, organizacje polityczne.. Część druga

Komentarze

• 

  To co Pan Emil zrobił i nadal robi dla swojej małej ojczyzny jest godne największego szacunku i uznania. Wielu amatorów historii korzysta z Jego zbiorów i Jego wiedzy o regionie, która jest przeogromna. We wszystkich komentarzach zwłaszcza Jego uczniów widać też jaki to był niezwykły nauczyciel i człowiek. Wszystko co robił w swoim życiu, robił z pasją, zaangażowaniem i poświęceniem. Kiedy dzisiaj o tym opowiada ma się wrażenie, że to nic takiego, że to takie proste i zwyczajne jechać wiele godzin, w zatłoczonym pociągu po jakieś eksponaty do pracowni fizycznej, a potem z powrotem taszczyć je w plecku, bo uczeń musi dotknąć wiedzy. Do dzisiaj jest to jedna z najlepiej wyposażonych pracowni fizycznych w Polsce. Mam nadzieję, że eksponaty te nie wylądują w piwnicy po przenosinach do nowej właśnie budowanej szkoły, tylko znajdą swoje należne im i Panu Emilowi miejsce. Panie Emilu dołączam się do jednego wielkiego słowa DZIĘKUJEMY.

  Jolanta Macenowicz 24-03-2023, 07:45:22