Dlaczego w Armenii postawiono pomnik zwykłemu psu, kundlowi?

W cierpiącym ormiańskim mieście Spitak (dawniej Leninakan) na miejscowym cmentarzu można znaleźć wiele grobów z tą samą datą śmierci. 7 grudnia 1988...

Dzień najgorszego trzęsienia ziemi w tysiącletniej historii współczesnej Armenii. Dzień, który pochłonął dziesiątki tysięcy istnień ludzkich, złamał setki tysięcy ludzkich losów...

Jednak wśród wszystkich niezliczonych grobów jest jeden-bez krzyża i zdjęcia. Ale z pomnikiem. Jest to pomnik spoczywającego tu psa-kundla o imieniu Żuża.

Za co pies miał taki zaszczyt? 

...Żuża był zwykłym niczyim leninakańskim kundlem, ze zwartą sierścią, wiecznie łzawymi oczami. A nawet z przesadnym charakterem. Mogła ugryźć w nogę gapiącego się przechodnia i zawsze szczekała na ludzi. Ale w momencie strasznego trzęsienia ziemi Żuża była w stanie zrobić coś, co nie wszystkim ludziom się udało....

6 grudnia 1988 roku Żuża, jak wiele zwierząt, poczuła, że jest coś nie tak. Zaczęła wyć, za co dostała od woźnego kamieniem. I schroniła się w piwnicy wieżowca, gdzie miała szczenięta.

7 grudnia sama ziemia zadrżała w Leninakanie. Dom, w którego piwnicy ukrywała się Żuża, złożył się jak domek z kart. Uderzenie płyty na zawsze przerwało pisk małych szczeniąt... Ale po drugiej płycie do piwnicy stoczyła się - roczna dziewczynka - Lala.

Pies, będąc pod gruzami obok rocznej dziewczynki o imieniu Lala Saryan, był w stanie uratować dziecko. Przez cztery dni Żuża ogrzewała dziecko swoim ciepłem. I wyła, aby ludzie mogli je znaleźć.

Jednak w chwilach ciszy nikt nie zwracał uwagi ze strony ratowników na dochodzące spod gruzów wycie psa. Trzeba było jak najszybciej ratować ludzi.
A potem Żużą, zdając sobie sprawę, że ludzie wkrótce odejdą, zrobiła coś, czego nigdy wcześniej nie odważyłaby się zrobić. Po prostu ugryzła dziecko, żeby płakała głośniej... Płacz dziecka usłyszeli ratownicy, którzy natychmiast zaczęli ratować dziewczynę z psem spod ruin. Obu z nich, wyczerpanych i ledwo żywych, wkrótce wyciągnięto.

Żuża mieszkała w rodzinie babci i dziadka uratowanej przez nią Lali Saryan przez kolejne dwanaście lat. Kiedy nadszedł jej ostatni dzień, właściciele pochowali Żużę na cmentarzu ze specjalnym pomnikiem.

Lala od dawna jest dorosłą kobietą ze swoimi dziećmi. I co roku odwiedza grób Żuży...